นพ.ธีรวัฒน์ กุลทนันทน์ และคณะ. คอลัมน์ หมอสนาม: เลื่อนประจำเดือนในนักกีฬา. มติชน ฉบับวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2556
คำถามจากคุณมะปราง ถามมาว่า ลูกสาวอายุ 13 ปี เป็นนักกีฬาแบดมินตันของโรงเรียน ช่วงนี้ต้องไปแข่งขันบ่อย อยากถามคุณหมอเกี่ยวกับอาการประจำเดือนของลูกสาว ซึ่งมักจะมาไม่ค่อยสม่ำเสมอ เลยกังวลว่าจะมีความผิดปกติอะไรหรือเปล่า และเวลาลูกต้องไปแข่งขันช่วงที่มีประจำเดือน จะลำบากมาก อยากทราบว่าจะมียาที่เลื่อนประจำเดือนช่วงที่แข่งขันหรือไม่ ขอบคุณคุณหมอล่วงหน้าค่ะ
ผมขอเชิญ รศ.พญ.มานี ปิยะอนันต์ แพทย์ประจำภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ตอบดังนี้ครับ
การเลื่อนประจำเดือน ให้รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีส่วนประกอบเป็นฮอร์โมนรวม 2 ชนิด คือ เอสโตรเจน และโปรเจสโตรเจน โดยใช้ยาชนิดที่มีแผงละ 21 เม็ด เพราะทุกเม็ดเป็นฮอร์โมนขนาดเท่ากัน ยาเม็ดคุมกำเนิดมีหลายชนิด เช่น Marvilon, Gynera, Anna ฯลฯ ยาเม็ดคุมกำเนิดราคาถูกหรือราคาแพง ประสิทธิภาพการเลื่อนประจำเดือนไม่ต่างกัน
วิธีใช้
1.กรณีประจำเดือนหลายๆ เดือนมาครั้งให้เริ่มกินยาคุมก่อนแข่งขัน 20 วัน และกินยาติดต่อไปเมื่อยาหมดแผงก็เริ่มกินแผงต่อไป จนกว่าการแข่งขันเสร็จสิ้น หลังหยุดยา 2-5 วัน จะมีประจำเดือนมาตามปกติ
2.กรณีที่มีประจำเดือนมาทุกเดือนอาจเริ่มกินยาก่อนการแข่งขัน 15 วัน หรือ 20 วันก็ได้
ข้อควรระวัง
1.ควรใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดเดียวกันตลอดการใช้ยาเลื่อนประจำเดือนแต่ละครั้ง เพราะการเลื่อนประจำเดือนแต่ละครั้งจำเป็นต้องใช้ยามากกว่าหนึ่งแผง ถ้าใช้ยาคุมกำเนิดต่างชนิดกัน ส่วนประกอบของฮอร์โมนในยาเม็ดแต่ละชนิดอาจแตกต่างกัน ดังนั้น ถ้าใช้ยาต่างชนิดอาจมีเลือดออกกะปริบกะปรอยในระหว่างใช้ยาได้
2.ในระหว่างใช้ยาควรกินยาก่อนนอนทุกวันอย่าลืม ถ้าลืมต้องรีบกินทันทีที่นึกได้ ถ้าลืมอาจมีเลือดออกเล็กน้อยหลังจากลืมกินยา 2-3 วัน ไม่ต้องกังวลให้กินยาต่อไปจนถึงวันสุดท้ายของการแข่งขัน ให้กินยาก่อนนอนเพื่อหลีกเลี่ยงอาการคลื่นไส้และเวียนศีรษะ
3.มีส่วนน้อย (ประมาณร้อยละ 1-2) อาจมีอาการแพ้ยาโดยมีอาการคลื่นไส้ เวียนศีรษะ ดังนั้น ควรลองใช้ยาก่อนเพื่อทดสอบว่าท่านจะมีอาการคลื่นไส้หรือไม่
ยาเม็ดคุมกำเนิดทุกชนิดใช้ได้ผลเหมือนกัน ไม่จำเป็นต้องใช้ยาแพง
หวังว่าคงจะพอเข้าใจนะครับ ถ้ามีข้อสงสัยหรือคำถามประการใดเกี่ยวกับการออกกำลังกายหรือเล่นกีฬากรุณาส่งไปที่สาขาเวชศาสตร์การกีฬา ภาควิชาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิคส์ฯ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล หรือ Email address sisportsmed@hotmail.com สวัสดีครับ